เปิดประตูโลกใต้ดิน : ทำไมอาชญากรถึงใช้สโมสรฟุตบอลเป็นแหล่ง "ฟอกเงิน" ?

“อาชญากรมองว่าฟุตบอลเป็นช่องทางที่สมบูรณ์แบบในการฟอกเงิน” คณะทำงานเฉพาะกิจเพื่อดำเนินมาตรการทางการเงินเกี่ยวกับการฟอกเงิน หรือ FATF กล่าว

ในยุคปัจจุบัน สโมสรฟุตบอลได้กลายเป็นองค์กรธุรกิจเต็มตัว จากการที่มีเงินจำนวนมหาศาล ทั้งจากสปอนเซอร์ ไปจนถึงลิขสิทธิ์การถ่ายทอดสด ไหลเวียน ตั้งแต่หลักสิบ หลักร้อย ไปจนถึงหลักพันล้านในทุกปี

ทว่า สิ่งนี้ก็ได้กลายเป็นช่องว่าง ที่ทำให้เหล่าอาชญากร กระโดดเข้ามาร่วมในธุรกิจนี้ โดยมีเป้าหมายในการเล่นแร่แปรธาตุ เปลี่ยนเงินสกปรก ให้เป็นเงินสะอาด หรือที่เรียกกันว่า “ฟอกเงิน”

พวกเขาทำอย่างไร ติดตามไปพร้อมกับ Think Curve - คิดไซด์โค้ง ได้ที่นี่

ช่องโหว่ทางการเงิน

แม้ว่าจุดประสงค์เริ่มแรกของสโมสรฟุตบอล จะเป็นการรวมกลุ่มกันเพื่อเล่นกีฬาหรือเพื่อความบันเทิง แต่เมื่อเวลาผ่านไป มันเป็นเหมือนส่วนหนึ่งของชีวิตของใครหลายคน หรือเป็นบ้าน ไปจนถึงลัทธิ ที่พวกเขารักและผูกพันมาหลายสิบปี

ทว่า ในยุคหลังสถาบันแห่งนี้ได้กลายเป็นเป้าหมายของอาชญากร ทั้งในแง่การเป็นกีฬายอดนิยม และเงินหมุนเวียนจำนวนมหาศาล ทั้งในอุตสาหกรรมฟุตบอล และการพนัน

จากการรายงานของ Malta Today เมื่อปี 2020 ระบุว่าตลาดของการพนันทั่วโลก มีมูลค่าอยู่ที่ 1.7 ล้านล้านยูโร (ราว 65 ล้านล้านบาท) โดยมาจากฟุตบอล 895,000 ล้านยูโร หรือกว่า 34 ล้านล้านบาท

ส่วนวิธีการก็คือเครือข่ายอาชญากร ที่มักมาจากจีน, เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ หรือรัสเซีย จะมองหาสโมสรฟุตบอลขนาดเล็ก หรืออยู่ในลีกล่าง ที่มีปัญหาทางการเงิน แล้วเข้าไปเทคโอเวอร์ เพื่อมีอำนาจในการควบคุมสโมสร

จากนั้นก็ปั๊มเงินผิดกฏหมายเข้าไปผ่านโครงสร้างของสโมสร ทั้งวิธีบริจาคแบบให้เปล่า หรือไม่ก็ในเชิงการลงทุน เพื่อฟอกเงินดำเหล่านั้น ให้กลายเป็นเงินสะอาด

บางครั้งพวกเขาอาจจะใช้วิธีผสมเงินสกปรกเข้ากับเงินสะอาด ทั้งเพิ่มเงินเดือนเจ้าหน้าที่และผู้เล่นแบบก้าวกระโดด, ซื้อผู้เล่นด้วยมูลค่าที่เกินความเป็นจริง หรือ จ่ายเงินกินเปล่าให้กับเอเยนต์

นอกจากนี้ พวกเขายังมีวิธีใช้เงินผิดกฎหมายโดยใช้สโมสรเป็นตัวกลาง ไม่ว่าจะเป็นการเข้ามาเป็นสปอนเซอร์ให้สโมสร, ทำกิจกรรมสนับสนุนชุมชน ไปจนถึงให้สโมสรยืมเงิน

“เครือข่ายอาชญากรพวกนี้ มักจะเป็น ‘ตัวขับเคลื่อน’ เบื้องหลังการทุจริตในวงการกีฬา และมักจะใช้กิจกรรมที่ผิดกฎหมายนี้เพื่อฟอกทรัพย์สินที่ได้มาอย่างผิดกฏหมาย” สำนักงานตำรวจยุโรปหรือ ยูโรโปล กล่าว

อย่างไรก็ดี ทั้งที่อาชญากรเหล่านี้เป็นพวกนอกกฏหมาย แล้วทำไมพวกเขาจึงซื้อสโมสรได้

กองทรัสต์บังหน้า

อันที่จริงการใช้สโมสรฟุตบอลเพื่อฟอกเงินไม่ใช่เรื่องใหม่ เพราะในอดีต เหล่าพ่อค้ายาเสพติด โดยเฉพาะในแถบอเมริกาใต้ก็เคยทำมาก่อน เพราะนี่คือช่องทางการระบายเงินมหาศาลที่ง่ายและปลอดภัยที่สุด

ไม่ว่าจะเป็น พาโบล เอสโคบาร์ “เจ้าพ่อโคเคน” ของโคลอมเบีย ที่ซื้อ แอตเลติโก นาซิอองนาล และอัดฉีดเงินมหาศาลจนทำให้ทีมคว้าแชมป์อเมริกาใต้ หรือโคปา ลิเบอร์ตาโดเรส คัพในปี 1989 มาแล้ว

หรือแก๊งกาลี คู่ปรับคนสำคัญของเอสโคบาร์ ที่นำโดยพี่น้องโรดริเกซ ที่เป็นผู้สนับสนุน อเมริกา เด กาลี จนกลายเป็นมหาอำนาจของโคลอมเบีย ด้วยตำแหน่งแชมป์ลีก 5 สมัย

อย่างไรก็ดี ปัจจุบันการที่อาชญากรหรือพ่อค้ายาเสพติดจะเข้ามาครอบครองทีมฟุตบอล อาจจะทำได้ยากขึ้น เนื่องจากองค์กรฟุตบอลในหลายประเทศ โดยเฉพาะอังกฤษ ห้ามไม่ให้คนที่มีคดีอาญาที่ยังไม่ได้รับโทษมากกว่า 12 เดือน เป็นเจ้าของสโมสรฟุตบอล…แต่ใช่ว่าพวกเขาจะไม่มีวิธี

จากการสืบสวนของนักข่าว Al Jazeera ที่ปลอมตัวเป็นนายหน้าของอาชญากรที่สนใจจะซื้อสโมสร ดาร์บี เคาท์ตี้ ในอังกฤษพบว่า คนกลาง คือผู้ที่มีบทบาทสำคัญในการช่วยให้ อาชญากร สามารถเข้ามาเป็นเจ้าของสโมสรฟุตบอลได้อย่างแนบเนียน

หนึ่งในตัวพ่อของวงการก็คือ คริสโตเฟอร์ เอ็มนานูเอลสัน เขาคือ
ผู้จัดการกองทุนทรัสต์ หรือการลงทุนบนพื้นฐานความเชื่อใจ ที่ผู้ลงทุนมอบอำนาจในการจัดการทรัพย์สินเพื่อนำไปลงทุนให้ได้กำไรแล้วนำผลประโยชน์จากกองทรัสต์ มามอบให้ผู้รับผลประโยชน์ต่อไป และตัวเขาเองก็ใช้สิ่งนี้ในการปกปิดแหล่งเงินทุนผิดกฎหมาย

“ซามูเอลสัน คือคนที่สามารถทำให้ช้างหายไปได้” อาเดรียน กัตตอน นักวิเคราะห์การเงินบริษัทที่จดทะเบียนในต่างประเทศ อธิบาย

เขาใช้วิธีให้อาชญากรก่อตั้งกองทุนทรัสต์ ในต่างประเทศ และให้นักลงทุนรายย่อยสองคนเป็นคน “ออกหน้า” ในการซื้อดาร์บี้แทน โดยระบุว่าพวกเขาคือผู้ถือหุ้นในกองทุนทรัสต์ และทำให้ตัวตนของอาชญากรไม่ถูกเปิดเผย

จากการรายงานของ Al Jazeera ระบุว่า ซามูเอลสัน มีบทบาทในการช่วยให้เกิดดีลซื้อ เรดดิ้ง เอฟซี และแอสตัน วิลลา ในปี 2012 และ 2016 ในช่วงที่พวกเขามีปัญหาทางการเงิน

นอกจากตัวเขาเอง ซามูเอลสัน ยังมี คีธ ฮันเตอร์ เป็นเพื่อนร่วมทีมคนสำคัญ เขาคือนักสืบเอกชนและอดีตตำรวจของสก็อตแลนด์ยาร์ด ผู้รู้เบื้องลึกเบื้องหลังในวงการนี้เป็นอย่างดี

“เรากำลังตรวจสอบว่าฟุตบอลลีกกำลังพูดอะไรอยู่เบื้องหลัง ดังนั้นพวกเขาไม่รู้เรื่องนี้แน่นอน” ซามูเอลสันกล่าวกับ Al Jazeera

นอกจากนี้ พวกเขายังใช้วิธีสร้างตัวตนของอาชญากรขึ้นมาใหม่ เพื่อตบตาเจ้าหน้าที่ของสมาคมฟุตบอลอังกฤษ ด้วยการเป็นพลเมืองของไซปรัส ผ่านโครงการพาสสปอร์ตเพื่อการลงทุน

“เราทำสำเร็จมาหลายครั้ง หลายครั้งมาก ๆ ผมสามารถรับรองได้ว่าคุณอยู่ในสถานะที่แย่กว่าเจ้านายคุณเสียอีก” ฮันเตอร์กล่าวกับ Al Jazeera

ก่อนที่เรื่องดังกล่าวจะถูกเปิดโปงออกมาในปี 2020 ที่นำไปสู่การลาออกของข้าราชการระดับสูงของไซปรัส รวมถึงการยกเลิกโครงการหนังสือเดินทางเพื่อการลงทุน

ส่วนการซื้อขายดาร์บี้ ก็ไม่เกิดขึ้นอีกเลยนับตั้งแต่ตอนนั้น

สู่อาชญากรรมอื่น

การใช้สโมสรฟุตบอลเพื่อฟอกเงินของอาชญากร เป็นปัญหาที่ทั่วโลกเผชิญร่วมกัน ในปี 2016 อเล็กซานเดร โทลสติคอฟ ประธานสโมสรชาวรัสเซีย อูดี เลเรีย ในดิวิชั่น 3 ของ โปรตุเกส ถูกกล่าวหาว่าใช้สโมสรฟอกเงิน

อันโตนิโอ ซินตรา หัวหน้าฝ่ายสืบสวนคดีอาชญากรรมเลเรียระบุว่า เขาถูกตั้งข้อหาฉ้อโกงภาษี, ตั้งแก๊งอาชญากร, ฟอกเงิน, ทุจริต และปลอมแปลงเอกสาร

“เครือข่ายรัสเซีย จะใช้คนออกหน้า สำหรับเครือข่ายที่คลุมเครือและซับซ้อนของโฮลดิ้งคอมพานี (บริษัทที่มีรายได้จากการถือหุ้น) ซึ่งมีบริษัทบังหน้าที่จดทะเบียนในต่างประเทศเพื่อเลี่ยงภาษีเป็นเจ้าของอีกที” ยูโรโปล กล่าว

อย่างไรก็ดี มันไม่ใช่ปัญหาการฟอกเงินท่านั้น แต่การล็อคผลบอล ก็เป็นอีกหนึ่งผลพวงที่ตามมา จากการที่อาชญากร มีสโมสรฟุตบอลมากมายอยู่ในครอบครอง

เพราะยิ่งพวกเขามีสโมสรอยู่ในมือเท่าไร ก็ยิ่งสามารถทำอะไรได้สะดวกขึ้น แถมไม่มีใครรู้ว่าพวกเขาเป็นใคร หรือหากเทียบให้เห็นภาพอาจจะเหมือนเราเล่นเกม Football Manager แล้วคุม 5 ทีมในลีกเดียวกัน เป็นต้น

“ครั้งหนึ่ง หลายสโมสรต่างอยู่ภายใต้การควบคุมของมาเฟียรัสเซีย ซึ่งมีขอบเขตการทำธุรกรรมทางการเงินที่กว้างมาก และทำให้เกิดเงินไหลเวียนข้ามพรมแดน กลายเป็นจุดอ่อนที่ทำให้สโมสรถูกใช้ฟอกเงินสกปรกและกิจกรรมเพื่อการพนัน” ยูโรโปลอธิบาย

ก็ต้องมาดูว่าหน่วยงานที่เกี่ยวข้องจะป้องกันและแก้ไขอย่างไร เพราะอย่างที่เห็นแม้จะมีกฎที่เข้มงวด แต่เหล่าอาชญากรก็พยายามปรับตัว และหาช่องโหว่เพื่อเข้ามาเป็นส่วนหนึ่งของอุตสาหกรรมที่เต็มไปด้วยเม็ดเงินมหาศาลนี้

แหล่งอ้างอิง

https://edition.cnn.com/2016/05/04/europe/portugal-russian-mafia-allegations/index.html

https://www.aljazeera.com/news/2021/8/9/investigation-reveals-football-used-to-launder-money-men-who-sell-football

https://www.maltatoday.com.mt/sports/football/104619/football_is_money_laundering_paradise_for_organised_crime_groups

https://bylinetimes.com/2019/04/02/football-money-laundering-a-beginners-guide/

https://tribuna.com/en/news/2020-07-28-moneylaundering-drug-cartels-ticket-touting-5-instances-when-football-merged-with-organiz/

https://www.reuters.com/article/idINIndia-40735720090701

https://edition.cnn.com/2016/05/04/europe/portugal-russian-mafia-allegations/index.html

แชร์บทความนี้

ข่าวและบทความล่าสุด