ความต่างสร้างชาติ : สะท้อนแนวคิด สวิตเซอร์แลนด์ ผ่านฮีโร่บอลโลก “บรีล เอ็มโบโล”

By ชยันธร ใจมูล

20 เม.ย. 2024 , 05:35น.

บรีล เอ็มโบโล กองหน้าทีมชาติ สวิตเซอร์แลนด์ ไม่ได้แสดงความดีใจหลังจากเขายิงประตูใส่ทีมชาติ แคเมอรูน ในฟุตบอลโลก 2022 ด้วยเหตุผลว่า แคเมอรูน คือบ้านเกิดของเขา แต่ สวิตเซอร์แลนด์ คือประเทศที่มอบชีวิตความเป็นอยู่ให้กับเขา

“ผมเกือบจะได้ไปฟุตบอลโลก 2014 กับทีมชาติแคเมอรูนแล้วด้วยซ้ำ … แต่หลังจากนั้นก็ได้รับข้อเสนอจาก สวิตเซอร์แลนด์ เข้ามา” เอ็มโบโล เล่าถึงจุดเริ่มต้นที่ทำให้เขาสวมเสื้อสีแดงของ สวิส ยิงใส่ แคเมอรูน ไปสด ๆ ร้อน ๆ

เรื่องราวของเขานั้นเป็นเพียง 1 ในอีกเรื่องราวของนักเตะทีมชาติ สวิตเซอร์แลนด์ ชุดนี้ เพราะนี่คือทีมที่มีความหลากหลายทางเชื้อชาติมากที่สุด และสิ่งเหล่านี้เกิดขึ้นในประเทศที่หลายคนคิดว่าเป็น “สวิสแท้” ส่วนใหญ่ได้อย่างไร ?

เราจะเริ่มเรื่องนี้จาก เอ็มโบโล และอธิบายสิ่งที่หลายคนไม่รู้ภายใต้ทีมชาติสวิตเซอร์แลนด์ ชุดนี้ และอาจจะรวมถึงประเทศของพวกเขาด้วย

ติดตามที่ ThinkCurve - คิดไซด์โค้ง

เริ่มต้นที่ เอ็มโบโล

บรีล เอ็มโบโล นั้นถือว่ามีเชื้อสาย แคเมอรูน 100% ไม่ใช่ลูกครึ่ง สวิส แต่อย่างใด เขาลืมตาดูโลกที่ ยาอุนเด เมืองหลวงของประเทศแคเมอรูน และมีพ่อและแม่เป็นชาวแคเมอรูนทั้งคู่

จนกระทั่งเขาอายุได้ 5 ขวบ พ่อแม่ของเขาก็อพยพพาครอบครัวไปอยู่ที่ประเทศฝรั่งเศสเพื่อขายแรงงาน จากนั้นก็ได้โอกาสย้ายไปยังประเทศสวิตเซอร์แลนด์ในปี 2003 เพราะตอนนั้นเขามีฝีเท้าที่โดดเด่นและได้รับข้อเสนอจาก บาเซิล ทีมอันดับ 1 ของประเทศทวิตเซอร์แลนด์ และจากนั้น 4 ปี เขาถึงได้สัญชาติสวิสมาครอบครอง  

อย่างไรก็ตามสายเลือดแคเมอรูนของเขายังเต็มขั้น เขายังติดต่อกับญาติ ๆ และเพื่อน ๆ ที่แคเมอรูนอยู่เสมอ การเป็นนักฟุตบอลในสวิส นำมาสู่รายได้ที่เขาพอจะดูแลครอบครัวได้ โดยที่หลังจากเขาได้สัญญาอาชีพกับ บาเซิล เอ็มโบโล ก็ให้พ่อของเขากลับไปใช้ชีวิตสุขสบายที่ยาอุนเด อีกครั้ง

คงต้องบอกว่าสำหรับ เอ็มโบโล ในวัยเด็กนั้นถือว่าเป็นดาวรุ่งตัวท็อปของวงการ สวิสเซอร์แลนด์ เลยด้วยซ้ำ ความเร็วและความแข็งแกร่งจากสายเลือดแอฟริกัน บวกกับการเรียนรู้ศาสตร์ลูกหนังแบบยุโรปตั้งแต่อายุยังน้อย ทำให้ใครหลายคนในวงการฟุตบอล สวิส ว่าถึง เอ็มโบโล ในแง่บวกทั้งนั้น

"หัวใจของผมเต้นแรงเลยทีเดียวเมื่อเห็น บรีล เอ็มโบโล ลงเล่น เขาดูแข็งแกร่งและนำความสดชื่นมาให้คุณได้เวลาที่เล่นร่วมกัน" มาร์โก สเตรลแลร์ กัปตันทีมในเวลานั้นกล่าวถึง เอ็มโบโล ตอนอายุ 17 ปี  เช่นเดียวกับ ฟาเบียน ฟราย กองกลางของทีมชุดใหญ่อีกคนที่ชื่นชม เอ็มโบโล ว่า

"ผมคิดว่าเขายอดเยี่ยมมากับอายุขนาดนั้น ผมชื่นชอบเขาไม่ใช่แค่ในฐานะนักเตะดาวรุ่ง แต่เป็นฐานะนักเตะอาชีพคนหนึ่ง เท้าของเขาติดดินตลอด เขาเล่นเพื่อทีม เขาเป็นคนที่พร้อมรับฟังสิ่งที่คนอื่นสอน”

“ถ้าคุณอยากบอกคำแนะนำดี ๆ ให้เขา คุณสามารถพูดได้ตรง ๆ เลย เขาพร้อมจะรับฟัง และเขาจะไม่โกรธด้วยแม้สิ่งนั้นจะเป็นสิ่งที่คุณพูดถึงเขาในแง่ลบ" ฟราย กล่าว  ... เท่านี้ก็น่าจะพอบอกถึงความเก่งของเขาในวัยเด็ก

ช่วงเวลานั้นทีมชาติแคเมอรูน พยายามติดต่อเขากลับไปติดทีมชุดฟุตบอลโลกปี 2014 ด้วยซ้ำ แต่เจ้าตัวก็ได้รับข้อเสนอจากฝั่ง สวิตเซอร์แลนด์ เช่นกัน ซึ่งหลังจากชั่งน้ำหนักแล้วมันเป็นเรื่องที่ตัดสินใจได้ไม่ยากนัก เพราะการเลือก สวิตเซอร์แลนด์ นั้นสามารถนำไปต่อยอดในอาชีพนักเตะได้มากกว่า เอ็มโบโล จึงตกปากรับคำกับฝั่ง สวิส ไปแล้ว

“ผมอายุ 17-18 ปี และผมเลื่อนการตัดสินใจออกไป 6-7 เดือนหลังได้รับการทาบทาม ผมได้มีโอกาสไปฟุตบอลโลกกับแคเมอรูน และผมก็ได้รับการทาบทามจากสวิตเซอร์แลนด์ ที่ผมเติบโตมา การตัดสินใจนั้นยากมาก ๆ แต่เมื่อถึงจุดหนึ่ง คุณตื่นขึ้นมา คุณมีคำตอบ และพูดกับตัวเองว่า "นี่แหละคือสิ่งที่ฉันต้องการ" เอ็มโบโล กล่าว

ซึ่งหลังจากนั้นไม่นานเขาก็ติดทีมชาติสวิสเซอร์แลนด์ ตั้งแต่อายุ 18 ปี จนกระทั่งทุกวันนี้ ... แต่หัวใจของเขาต้องเต้นรัวเป็นครั้งแรกเมื่อการจับฉลากฟุตบอลโลก 2022 ที่ สวิตเซอร์แลนด์ จับฉลากอยู่กลุ่มเดียวกับ แคเมอรูน และทั้งคู่ต้องพบกันตั้งแต่เกมเเรก ... นั่นทำให้ เอ็มโบโล ถูกสื่อตั้งคำถามทันทีว่า "รู้สึกอย่างไร ?" และนี่คือคำตอบของเขา

เมื่อต้องเจอบ้านเกิดตัวเอง

เอ็มโบโล ไม่ได้ตื่นกลัวหรือกดดันที่จะโดนเพ่งเล็ง แต่มันคือเกมแห่งความสุขของเขามากกว่า เขาเป็นเพื่อนกับนักเตะทีมชาติแคเมอรูน ชุดปัจจุบันหลายคน เขาสนิทกับ เอริค มักซิม ชูโป-โมติง เป็นพิเศษ นอกจากนี้ทุก ๆ ปีเขาจะกลับไปยยังยาอุนเด เพื่อเยี่ยมเพื่อน ๆ ญาติ ๆ และพ่อของเขา ในทุก ๆ ปี เพื่อเตือนตัวเองว่าเลือดในตัวของเขายังมีความเป็นแอฟริกันไม่เปลี่ยนแปลง

เพราะฟุตบอลไม่ใช่สงคราม มันคือกีฬา มีแพ้ มีชนะ ทุกคนลงสนามและทำตามหน้าที่ของตัวเอง ดังนั้นเกมนี้จึงไม่ได้ทำให้เขารู้สึกสั่นไหวแต่อย่างใด

การแข่งขันในสนามและการยิงประตูใส่แคเมอรูน ไม่ใช่เรื่องคอขาดบาดตาย ไม่ได้ทำให้ใครเสียชีวิต อย่างมากที่สุดก็แค่เจ็บปวดเล็กน้อยที่ต้องแพ้ ... แต่ย้ำอีกครั้งนี่คือหน้าที่ ที่นักฟุตบอลทุกคนก็ต้องทำเหมือนกันในฐานะมืออาชีพ

"นี่คือโอกาสพิเศษ แคเมอรูน คือบ้านเกิดของผม พ่อแม่ของผมจากที่นั่น ผมเกิดที่นั่น แต่สิ่งสำคัญที่สุดคือฟุตบอลโลก ผมภูมิใจเสมอที่ได้มาอยู่ ณ จุดนี้ ผมหวังว่าจะได้ดวลกับ แคเมอรูน"

เอ็มโบโล ถูกนักข่าวถามในแคมป์เก็บตัวทีมชาติว่าถ้ายิงประตูใส่ แคเมอรูน ได้ เขาจะดีใจหรือไม่ ? ซึ่ง เอ็มโบโล ตอบว่า "แน่นอนที่สุด ผมจะไม่ฉลองการยิงประตู แม้ฟุตบอลจะเป็นเกมแห่งอามรณ์ แต่มันคงไม่ถูกต้องที่จะดีใจใส่บ้านเกิดของตัวเอง"

เขาว่าแบบนั้น แล้วก็อย่างที่คุณเห็นในเกมที่ สวิตเซอร์แลนด์ ชนะ เเคเมอรูน จากประตูชัยของ เอ็มโบโล และเขาก็ทำในสิ่งที่เขาพูดก่อนเกมนี้จริง ๆ

เรื่องราวทั้งหมดนี้อาจจบแบบแฮปปี้เอนดิ้ง แต่คุณเชื่อหรือไม่ว่านี่จะไม่ใช่ครั้งแรกสำหรับนักเตะทีมชาติสวิตเซอร์แลนด์ ที่ต้องเผชิญหน้ากับทีมบ้านเกิด หรือชาติที่ตนเองมีเชื้อสาย หากเราเจาะไปทีละนัด ทีละเกม ไม่ว่าจะต่อจากนี้ หรือย้อนกลับจากตรงนี้ คุณอาจจะได้เห็นสิ่งที่คล้ายๆ  กับที่ เอ็มโบโล ทำในทุก ๆ เกมที่ สวิตเซอร์แลนด์ ลงสนามเลยด้วยซ้ำ ... เหตุผลก็เพราะว่าการเปิดรับความต่าง คือแนวคิดในการสร้างชาติ สวิตเซอร์แลนด์ มาตั้งแต่พวกเขายังไม่เป็นประเทศแล้วด้วยซ้ำไป

อิทธิพลจากการสร้างชาติ

สวิตเซอร์แลนด์ เป็นประเทศที่มีประชากรเชื้อสายต่าง ๆ มากมาย มีพลเมืองถึง 25% หรือ 1 ใน 4 ที่ไม่ได้เป็นคนเชื้อสายสวิส และสิ่งนี้ก็สะท้อนมาถึงทีมชาติของพวกเขา เพราะมีนักเตะอย่าง เซอร์ดาน ชากีรี่ และ อัดเมียร์ เมเมห์ดี้ ที่เกิดในยูโกสลาเวีย นอกจากนี้ยังมีนักเตะที่เป็นมุสลิมอย่าง ฌิบริล โซว์ และแน่นอนคือนักเตะ แอฟริกัน อย่าง เอ็มโบโลด้วย

เรื่องของคนที่ต่างสัญชาติ ศาสนา วัฒนธรรม และความเชื่อในทีมฟุตบอลทีมหนึ่งนั้น ไม่ใช่เรื่องง่าย ๆ แต่ สวิตเซอร์แลนด์ นั้นทำได้เราการเปิดรับความต่างถือเป็นสิ่งที่พวกเขาใช้สร้างชาติตั้งแค่วันแรกที่มีประเทศ สวิตเซอร์แลนด์ เลยด้วยซ้ำ

ประเทศนี้มีพรมเเดนติดกับเพื่อนบ้านหลายฝั่งหลายประเทศทั้ง ออสเตรีย, เยอรมัน, อิตาลี และฝรั่งเศส นั่นทำให้ชาว สวิส มีความเป็นกลางทางภาษา เพราะแต่ละท้องที่ก็จะใช้ภาษาที่สื่อสารแตกต่างกันไป แต่ส่วนใหญ่แล้วพวกเขาพูดได้หลากหลายภาษาทั้งภาษา อิตาเลียน ที่ส่วนใหญ่อยู่ทางตอนใต้ของประเทศ ภาษาฝรั่งเศส จะอยู่ทางตะวันตก และ ภาษาเยอรมัน ที่เป็นภาษาที่คนใช้มากที่สุดในประเทศประมาณ 64% ของประชากรทั้งหมด

ที่ สวิตเซอร์แลนด์ นั้นมีความเป็นสหพันธ์รัฐ กล่าวคือแต่และรัฐมีพรมเเดน กองทัพ ขนบธรรมเนียม และภาษาเปนของตัวเอง ไม่มีการยัดเยียดภาษาหรือแนวคิดใด ๆ แม้แต่เรื่องของภาษาราชการ แต่ละรัฐก็ได้สิทธิ์ตัดสินใจเองว่าจะเลือกใช้ภาษาใดเป็นหลัก

นอกจากนี้ สวิตเซอร์แลนด์ ยังเป็นประเทศที่เปิดรับผู้อพยพมากกว่าประเทศไหน ๆ ในยุโรป อ้างอิงได้จากการลงประชามติในปี 2017 ที่มีการทำประชามติเกี่ยวกับรัฐบัญญัติที่จะทำให้ผู้อพยพรุ่นที่สามในสวิตเซอร์แลนด์ได้รับสัญชาติหรือรับรองสิทธิเป็นพลเมืองได้ง่ายขึ้น

ผลปรากฏว่าถึงแม้จะมีการรณรงค์ต่อต้านด้วยแนวคิดความหวาดกลัวผู้อพยพ แต่คนส่วนใหญ่ก็โหวตสนับสนุนรัฐบัญญัติฉบับนี้ด้วยคะแนนเสียงร้อยละ 60.4 (1,499,615 เสียง) ขณะที่มีผู้โหวตไม่เห็นด้วยร้อยละ 39.2 (982,833 เสียง) นั่นอาจจะเป็นเหตุผลที่ว่าทำไมนักเตะทีมชาติ สวิตเซอร์แลนด์ จึงมีเชื้อชาติที่หลากหลายมากขนาดนี้

"การมีผู้เล่นที่เกิดในต่างประเทศมากมายในทีมชาติสวิตเซอร์แลนด์ไม่ใช่ปัญหาอะไร นี่คือการสะท้อนให้เห็นความหลากหลายของวัฒนธรรมของประเทศนี้ มันก็เหมือนกับโรงเรียน หรือสถานที่ทำงานที่มีผู้คนที่มาจากที่ที่แตกต่างกัน เราทุกคนทำหน้าที่ของตัวเอง และคงไม่คิดว่า จะเอาเรื่องนี้มาเป็นข้อถกเถียงให้มากความ" เดยัน เพตโควิช อดีตโค้ชทีมชาติสวิตเซอร์แลนด์ ที่มีเชื้อสายบอสเรีย กล่าว

"ผมเรียนรู้ว่ามนุษย์ทุกคนต่างมีบุคลิกและปัญหาของตัวเองทั้งนั้น สิ่งที่เราจะทำในฐานะทีมคือการยื่นมือช่วยเหลือกัน และทำงานเป็นทีมเพื่อให้บรรลุเป้าหมายที่ตั้งไว้ให้ได้" เพ็ตโควิช ยืนยันว่าเขาจะสะท้อนแนวคิดของคนในชาติส่วนใหญ่ในเกมฟุตบอลให้ได้

แม้กระทั่งในฟุตบอลโลก 2022 ครั้งนี้กุนซือของ สวิส ก็ยังมีเชื้อสายเติร์ก นั่นคือ มูรัต ยาคิน และมีนักเตะที่เกิดที่ประเทศอื่น มีเชื้อชาติอื่นมากมายทั้ง เอ็ดมิลสัน เฟร์นันเดซ, มานูเอล อาคานยี่, เดนิส ซากาเรีย, แฮริส เซฟิโรวิช, กรานิต ชาก้า, เซอร์ดาน ชากีรี่, ริคาร์โด้ โรดริเกซ, เอราย โคเมิร์ต, โนอาห์ โอคาฟอร์, ฌิบริล โซว์ ... และคนอื่น ๆ ที่ไม่ได้กล่าวถึงอีกจำนวนไม่น้อย

ดังนั้นก็อย่างที่ได้กล่าวไปในข้างต้น ด้วยความหลากหลายตั้งแต่วันแรกที่สร้างชาติของ สวิตเซอร์แลนด์ การเจอกับชาติบ้านเกิดของ บรีล เอ็มโบโล อาจจะไม่ใช่เคสเดียวสำหรับนักเตะทีมชาติสวิตเซอร์แลนด์ ในฟุตบอลโลกครั้งนี้ก็เป็นได้

แหล่งอ้างอิง

https://www.lequipe.fr/Football/Actualites/Breel-embolo-le-conflit-interieur-avant-suisse-cameroun/

https://www.iamexpat.ch/expat-info/swiss-expat-news/murat-yakin-named-new-manager-swiss-national-team

https://themomentum.co/europa-switzerland-diversity/

https://www.uefa.com/uefachampionsleague

https://prachatai.com/journal/2017/02/70070