รวดเร็ว ละเอียด แม่นยำ : OPTA เก็บสถิติอย่างไร จนทีมดัง ๆ ยังต้องมาขอซื้อข้อมูล ?

By วิสูตร ดำหริ

25 เม.ย. 2024 , 02:06น.

เชื่อว่าแฟนบอลทั้งหลายคงคุ้นเคยกับการอ้างอิงสถิติจาก Opta ไม่ว่าจะผ่านรายการทางทีวี, สำนักข่าว หรือแม้แต่โซเชียลมีเดีย เพราะหากพูดถึงเรื่องสถิติฟุตบอล Opta คือตัวจริงอย่างไม่ต้องสงสัย หลังอยู่คู่กับวงการมาตั้งแต่ปี 1996 แล้ว

ความจริง Opta ไม่ได้เก็บสถิติฟุตบอลอย่างเดียว พวกเขายังเก็บสถิติของกีฬาชนิดอื่น อาทิ รักบี้, คริกเก็ต, อเมริกันฟุตบอล, เบสบอล, บาสเก็ตบอล และฮ็อคกี้น้ำแข็ง เรียกได้ว่าครอบคลุมกีฬาประเภททีมที่ได้รับความนิยมอยู่ในขณะนี้

แต่ปฏิเสธไม่ได้ว่า ผลงานระดับมาสเตอร์พีชของ Opta จริง ๆ คือการเก็บสถิติฟุตบอลที่ทั้งรวดเร็ว, แม่นยำ และละเอียด จนทำให้พวกเขาประสบความสำเร็จและกลายเป็นที่รู้จักของแฟนบอลทั่วโลกอย่างทุกวันนี้

Opta ไม่เพียงได้รับการยอมรับจากแฟนบอลเท่านั้น แต่สื่อชั้นนำของโลกอย่าง BBC และ Sky Sports รวมถึงสโมสรฟุตบอลยักษ์ใหญ่อย่าง เรอัล มาดริด และ แมนฯ ซิตี้ ยังต่อคิวเข้ามาเป็นลูกค้าขอซื้อข้อมูลจากพวกเขา

เหตุใด Opta จึงได้รับความเชื่อถือมากขนาดนี้ ? และพวกเขามีวิธีเก็บสถิติอย่างไร ? หาคำตอบได้ที่ Think Curve - คิดไซด์โค้ง

นักวิเคราะห์ผู้อยู่เบื้องหลัง

อ้างอิงจากข้อมูลในปี 2018 Opta ลงทุนจ้างนักวิเคราะห์มากกว่า 400 ตำแหน่ง เพื่อเก็บสถิติการแข่งขันกีฬามากกว่า 30 ชนิด จาก 70 ประเทศทั่วโลก (ปัจจุบันน่าจะมีนักวิเคราะห์มากกว่า 500 ตำแหน่ง)

ในการเก็บสถิติเกมฟุตบอล 1 แมทช์ Opta จะใช้นักวิเคราะห์ 3 คน เพื่อให้ได้มาซึ่งข้อมูลที่ถูกต้องที่สุด คนหนึ่งจะมีหน้าที่เก็บสถิตินักเตะเจ้าบ้านโดยเฉพาะ อีกคนจะเก็บสถิติของนักเตะทีมเยือน ส่วนคนสุดท้ายจะทำหน้าที่รีเช็คสถิติที่สองคนแรกเก็บมา

ในกรณีที่ความเห็นเกิดไม่ตรงกันขึ้นมา คนที่สามก็จะเปิดเทปแข่งเช็คอีกครั้งเพื่อหาข้อสรุป ซึ่งมันสามารถเกิดขึ้นได้ตลอด เพราะนักวิเคราะห์ของ Opta ต้องเก็บข้อมูลมากถึง 2,000 ครั้งต่อฟุตบอล 1 เกม

Opta ลงทุนสร้างซอฟแวร์เก็บข้อมูลนักเตะที่มีลักษณะคล้ายกับวีดีโอเกม โดยจะมีปุ่มแสดงการกระทำของนักเตะปรากฎขึ้นมา หากนักเตะคนนั้นแสดงการกระทำแบบไหน นักวิเคราะห์ก็จะกดปุ่มตามการกระทำแบบนั้น

นั่นหมายความว่า นักวิเคราะห์ต้องดูเกมสด ๆ แบบไม่กะพริบตา ไม่อย่างนั้นอาจพลาดสถิติสำคัญไปได้ และเพื่อให้การเก็บข้อมูลเป็นไปอย่างราบรื่น Opta จะกำหนดให้นักวิเคราะห์ชุดเดิม (3 คน) ตามเก็บข้อมูลของทีมเดียวไปตลอดทั้งฤดูกาล เพราะพวกเขาจะได้จดจำนักเตะและสไตล์การเล่นของแต่ละคนได้ง่ายขึ้น

“นักวิเคราะห์ของเราต้องเก็บสถิติส่วนตัวมากถึง 2,000 ครั้ง ในฟุตบอล 1 เกม อาจจะเป็นการเข้าสกัด, การยิงประตู และการส่งบอล ซึ่งต้องมาแยกผลลัพธ์อีกทีว่า ใครแพ้ ใครชนะ” ปีเตอร์ ดีนีย์ อดีตผู้อำนวยการฝ่ายการตลาดของ Opta เผย

“การเล่นแต่ละจังหวะจะมีรายละเอียดของมัน เช่น การจ่ายบอล มันเป็นการโยนบอลยาว หรือ จ่ายบอลทะลุช่อง ? สุดท้ายแล้วนักวิเคราะห์จะระบุพื้นที่ของสนามที่มีเหตุการณ์เกิดขึ้นและสร้างฮีตแมพแสดงการเล่นของนักเตะขึ้นมา”

ดังนั้นคุณสมบัติสำคัญที่นักวิเคราะห์ของ Opta ต้องมีคือ ความรู้ด้านฟุตบอลแบบเจาะลึก เข้าใจรูปแบบการเล่นต่าง ๆ และมีความสามารถในการอ่านเกม ไม่ใช่ใครที่ไหนก็เข้ามาทำได้ แต่ต้องมีความเชี่ยวชาญ

หากคุณสมบัติผ่านแล้ว Opta ก็จะให้นักวิเคราะห์หน้าใหม่ไปฝึกใช้เครื่องมือเก็บข้อมูลเป็นเวลา 2 สัปดาห์ และจะให้ทดลองงานจากการเก็บสถิติเกมในลีกเล็ก ๆ ที่ไม่ต้องแสดงข้อมูลแบบเรียลไทม์ก่อน เมื่อผลงานน่าพอใจแล้ว Opta ก็จะขยับให้ไปจับงานจริง โดยอาจจะเริ่มจากเกมระดับ เดอะ แชมเปี้ยนชิพ อังกฤษ

และเพื่อเป็นการเพิ่มประสิทธิภาพให้กับทีมวิเคราะห์ Opta จะมีการประเมินผลงานของนักวิเคราะห์แต่ละคนอีกครั้งหลังจบเกม หากใครทำผลงานได้ดีและมีความสม่ำเสมอ เขาคนนั้นก็จะได้ทำหน้าที่เก็บข้อมูลในเกมใหญ่ ๆ อย่าง นัดชิงชนะเลิศ ยูฟ่า แชมเปี้ยนส์ ลีก เพื่อสร้างแรงจูงใจให้ทุกคนผลิตงานที่มีคุณภาพออกมา

“หลังจบเกม เราจะทำการประเมินเป็นการภายในเพื่อดูว่า ข้อมูลจากทีมวิเคราะห์ของเราถูกต้องมากน้อยแค่ไหน” ปีเตอร์ ดีนีย์ กล่าว

“การประเมินภายในนี้จะตัดสินว่า นักวิเคราะห์คนใดจะได้ทำหน้าที่เก็บข้อมูลในเกมสำคัญอย่าง นัดชิงแชมเปี้ยนส์ลีก เราจะเลือกนักวิเคราะห์ที่มีความสม่ำเสมอมากที่สุด”

ต่อยอดด้วยการพัฒนาข้อมูล

Opta ไม่เพียงแค่เก็บข้อมูลดิบที่เกิดขึ้นในเกมฟุตบอลเท่านั้น แต่ยังทำการวิเคราะห์และพัฒนาข้อมูลที่ได้มา โดยพวกเขาได้คิดค้นระบบเมตริก (หน่วยวัด) แบบใหม่ขึ้นมา เพื่อขยายข้อมูลให้ลึกและมีประสิทธิภาพมากขึ้น

ระบบเมตริกที่เป็นที่รู้จักของ Opta ก็คือ xG (ประตูที่คาดว่าจะเกิดขึ้น) พวกเขาจะแสดงข้อมูลการยิงหวังผลของนักเตะออกมา เพื่อหาค่าความเป็นไปได้ที่ลูกยิงนั้นจะเปลี่ยนเป็นประตู โดยดูจากข้อมูลการยิงแบบเดียวกันในอดีตของนักเตะคนนั้น ๆ  ดังภาพข้างล่าง

นอกจากการประเมินโอกาสยิงประตูแล้ว Opta ยังประเมินโอกาสทำแอสซิสต์ (xA) และการเล่นเกมรับและเกมรุกของแต่ละทีมด้วย โดย Opta จะแสดงข้อมูลการเล่นออกเป็นช่วง ๆ ตั้งแต่ตอนได้ครองบอล ตอนเสียบอล และตอนยิงประตู

โดยแต่ละช่วง Opta ก็จะวิเคราะห์ลงไปอีกว่า ทีมเสียบอลติดต่อกันบ่อยแค่ไหน รวมถึงตำแหน่งการยืนของผู้เล่นแต่ละคนออกแบบละเอียดยิบ ในกรณีที่เป็นฝ่ายเสียประตู ข้อมูลชุดนี้ก็จะแสดงจุดบกพร่องของนักเตะออกมาให้เห็นทันที กรณีที่เป็นฝ่ายได้ประตู มันก็จะแสดงบทบาทการเล่นเกมรุกว่าใครมีส่วนบ้าง

นี่คือเหตุผลที่สโมสรชั้นนำของโลกเข้ามาเป็นลูกค้าของ Opta เพราะพวกเขาต้องการข้อมูลส่วนนี้ไปใช้พัฒนาทีมและแก้ไขจุดอ่อนของนักเตะเป็นรายบุคคล ยิ่งกว่านั้นพวกเขายังสามารถติดตามผลได้ทันทีว่า สิ่งที่ปรับปรุงไปแล้วประสบผลสำเร็จหรือไม่

ขณะเดียวกัน สโมสรยังสามารถใช้ข้อมูลจาก Opta ในการสเกาท์นักเตะที่สนใจได้อีกต่างหาก จึงไม่ต้องกลัวว่าจะได้นักเตะที่ไม่ตรงสเป็คเข้ามา เพราะสถิติบ่งบอกอยู่แล้วว่าเขาคือนักเตะที่สโมสรกำลังตามหาหรือไม่ ซึ่งถือเป็นเครื่องมือที่เป็นประโยชน์มาก ๆ สำหรับโค้ชทีมฟุตบอล

เพราะฉะนั้น Opta จึงต้องทำให้แน่ใจว่าข้อมูลที่ได้มามีความใกล้เคียงกับความจริงที่สุด จึงย้อนกลับไปสู่ขั้นตอนการคัดเลือกนักวิเคราะห์และวิธีการทำงานที่เข้มข้นเหมือนที่กล่าวไว้ข้างต้น และข้อปฏิบัติที่สำคัญเลยคือ พวกเขาต้องเก็บข้อมูลอย่างเป็นกลางที่สุด ห้ามใช้ความรู้สึกส่วนตัวโดยเด็ดขาด

เรื่องราวที่เกี่ยวข้อง

วิเคราะห์ปัจจัยทำไมกองหน้า “เบอร์ 9” จึงกลับมาเป็นที่นิยมในโลกฟุตบอล | Think Curve - คิดไซด์โค้ง

Think Curve - คิดไซด์โค้ง เออร์ลิ่ง ฮาลันด์ กับ เเมนเชสเตอร์ ซิตี้, กาเบรียล เชซุส กับ อาร์เซน่อล, วูท เวกฮอร์สต์ กับ เเมนเชสเตอร์ ยูไนเต็ด, ดาร์วิน นูนเญซ กับ ลิเวอร์พูล, แฮร์รี่ เคน กับ สเปอร์ส, อิวาน โทนี่ย์ กับ เบรนด์ฟอร์ด, อเล็กซานเดอร์ มิโตรวิช กับ ฟูเเล่ม, เเทมมี่ อับราฮัม กับ โรม่า, ดูซาน วล…

Think Curveปฐมพร จาวะลา

“เราตั้งเป้าที่จะเก็บข้อมูลให้ใกล้เคียงกับความจริงมากที่สุดเท่าที่จะเป็นไปได้ สถิติส่วนใหญ่ของเราถูกต้อง 100%” ปีเตอร์ ดีนีย์ เล่าต่อ

“ในส่วนของข้อมูล เราจะพยายามหลีกเลี่ยงการใช้ความรู้สึกส่วนตัว สิ่งที่สำคัญของข้อมูลคือคุณภาพและความสม่ำเสมอ ส่วนหน้าที่การตัดสินจะเป็นของนักข่าว, พิธีกร หรือ กูรูฟุตบอล ที่ได้ข้อมูลจากเราไปอีกที”

บุคลากรที่มีคุณภาพ, เครื่องมือที่ทันสมัย, ข้อมูลที่แม่นยำ และความเป็นกลาง คือองค์ประกอบที่หลอมรวมและหนุนส่งให้ Opta เป็นที่ยอมรับจากคนในวงการลูกหนังโลก จนก้าวขึ้นมาเป็นเบอร์หนึ่งเรื่องการเก็บสถิติฟุตบอลในยุคนี้อย่างเต็มภาคภูมิ

เรื่องที่เกี่ยวข้อง

คำภีร์ปรับตัว : นักเตะที่ย้ายทีมกลางทางต้องเจออะไรบ้าง ?

ไขข้อข้องใจ : เทน ฮาก ทำอย่างไรจึงได้ มาร์คัส เเรชฟอร์ด ร่างใหม่ที่ยิงเป็นว่าเล่น ?

Inverted Wing Back : ตำแหน่งที่ทำให้ ธีราทร เล่นกองกลางได้เนียนตา

แหล่งอ้างอิง : https://www.sportperformanceanalysis.com/article/opta-leading-sport-data-provider
https://inews.co.uk/sport/football/opta-data-analyst-stats-football-62568